Przedmioty informatyczne

9. Montaż filmowy


Program Windows Movie Maker to funkcja systemu operacyjnego Windows umożliwiająca tworzenie na komputerze domowych filmów oraz pokazów slajdów wraz z profesjonalnie wyglądającymi tytułami, przejściami, efektami specjalnymi, muzyką, a nawet komentarzami. Po utworzeniu własnego filmu za pomocą programu Windows Movie Maker można go również opublikować oraz udostępnić znajomym i rodzinie.

Opis narzędzi programu Windows Movie Maker


W programie Windows Movie Maker dostępnych jest kilka różnych okienek, w których można pracować, w zależności od wykonywanych zadań. W okienku Zadania znajduje się lista typowych zadań, których wykonanie może być konieczne podczas tworzenia filmu, takich jak importowanie plików, montaż i publikowanie filmu. W okienku Kolekcje są wyświetlane foldery kolekcji, które zawierają klipy. Foldery kolekcji są wyświetlane w okienku Kolekcje po lewej stronie, natomiast klipy w wybranym folderze kolekcji są wyświetlane w okienku Zawartość po prawej stronie. Na poniższej ilustracji przedstawiono okienko Kolekcje:

W okienku Zawartość są wyświetlane klipy, efekty lub przejścia, nad którymi użytkownik pracuje podczas tworzenia filmu, w zależności od zastosowanego widoku. Widok można zmienić, tak aby były wyświetlane miniatury lub szczegóły. Istnieje możliwość przeciągania klipów, przejść i efektów z okienka Zawartość lub kolekcji z okienka Kolekcje do serii ujęć/osi czasu w bieżącym projekcie. Można również przeciągać klipy do monitora podglądu w celu ich odtworzenia. Jeśli klip zostanie zmieniony, zmiany zostaną odzwierciedlone tylko w bieżącym projekcie; nie będą miały wpływu na plik źródłowy. Obszar tworzenia i edytowania projektu jest wyświetlany w dwóch widokach: serii ujęć i osi czasu. Podczas tworzenia filmu można przełączać się między tymi dwoma widokami.
Seria ujęć.
Seria ujęć jest domyślnym widokiem w programie Windows Movie Maker. Z serii ujęć można korzystać w celu obejrzenia danej sekwencji lub serii klipów w projekcie oraz w celu łatwego przestawiania klipów, jeśli zachodzi taka potrzeba. Ten widok umożliwia również obejrzenie wszystkich dodanych efektów lub przejść wideo. Dodane do projektu klipy audio nie są wyświetlane w serii ujęć, ale można je obejrzeć w widoku osi czasu. Na poniższej ilustracji przedstawiono widok serii ujęć w programie Windows Movie Maker:

Oś czasu.
Widok osi czasu zapewnia bardziej szczegółowy widok projektu filmu i umożliwia dokonywanie bardziej precyzyjnego montażu. Przy użyciu widoku osi czasu można przycinać klipy wideo, dostosowywać czas trwania przejść między klipami i wyświetlać ścieżkę audio. Za pomocą osi czasu można przeglądać lub modyfikować czas trwania klipów w projekcie. Przyciski osi czasu służą do przełączania się do widoku serii ujęć, powiększania lub zmniejszania widoku szczegółów w projekcie, dodawania narracji do osi czasu lub dostosowywania poziomów audio. Na poniższej ilustracji przedstawiono widok osi czasu w programie Windows Movie Maker:

Monitor podglądu umożliwia wyświetlanie poszczególnych klipów lub całego projektu. Korzystając z monitora podglądu, można wyświetlić podgląd projektu przed opublikowaniem go w postaci filmu. Przyciski znajdujące się poniżej monitora podglądu służą do odtwarzania lub wstrzymywania odtwarzania klipu, a także do przewijania klipu do przodu lub do tyłu klatka po klatce. Przycisk podziału umożliwia dzielenie klipu na dwie części dokładnie w tym miejscu, w którym klip jest wyświetlany w monitorze podglądu. Monitor podglądu można powiększyć lub zmniejszyć, klikając menu Widok, wskazując polecenie Rozmiar monitora podglądu, a następnie wybierając odpowiedni rozmiar. Można również przeciągnąć okno w celu zwiększenia lub zmniejszenia jego rozmiaru.
Przetwarzanie dźwięku.
Program pozwala m.in. na podstawową edycję (wklejanie, kopiowanie, usuwanie, łączenie/dzielenie ścieżek, itd.) sygnałów dźwiękowych. Oferuje ponadto wiele ciekawych i użytecznych efektów oraz filtrów. Posiada narzędzie do redukcji szumów, które w wielu przypadkach działa bardzo skutecznie, a także generatory tonów. Możliwe jest normalizowanie i ustawianie poziomu dźwięku w poszczególnych ścieżkach i jego fragmentach oraz kształtowanie charakterystyki częstotliwościowej. Bardzo ważna jest możliwość tworzenia dźwięku w kilku formatach (np. w popularnym obecnie MP3 lub w OGG). Dodatkowo, można to zrobić w szerokim zakresie jakości, w zależności od potrzeby użytkownika, ustalając żądaną przepływność bitową (bitrate), która jest regulowana w bardzo szerokich granicach - od 8 kbit/s, do 320 kbit/s. Uzyskuje się to dzięki dużym możliwościom kodeka LAME. W efekcie otrzymuje się właściwy kompromis pomiędzy pożądaną jakością pliku dźwiękowego, a jego wynikowym rozmiarem na dysku. Audacity pozwala na utworzenie widma dźwięku za pomocą własnego narzędzia. Można także wyeksportować plik tekstowy z zapisanymi informacjami o amplitudzie i częstotliwości, i następnie przenieść (skopiować) do arkusza kalkulacyjnego, gdzie zostaną przedstawione na stosownym wykresie (lub w postaci wielu wykresów - dla kilku próbek dźwięku). Jest to praktyczne i eleganckie rozwiązane w przypadku częstego porównywania jakości wielu próbek dźwięku. Jak wynika z przedstawionych, wyrywkowych przykładów, zastosowania programu Audacity mogą być naprawdę bardzo szerokie - od montażu, edycji i tworzenia efektów dźwięku wielościeżkowego (nie tylko mono/stereo), do analizy jakościowej i konwersji pomiędzy formatami. Niewielka część funkcji zawartych w menu programu jest jeszcze nieaktywna - autorzy umieścili je niejako na kredyt, planując w przyszłości ich uzupełnienie. Aplikacja ma czasem pewne tendencje do niestabilnej pracy, ale mając na uwadze fakt, że ciągle jest rozwijana oraz, że jest całkowicie bezpłatna, można o tym wyrozumiale zapomnieć. Program Audacity jest darmową aplikacją, służącą do edycji plików dźwiękowych. Dzięki jego łatwej dostępności, prostej obsłudze i dużym możliwościom stanowi udaną alternatywę dla podobnych programów komercyjnych. Posiada polski interfejs. Można używać go do rejestracji nagrań słownych czy muzyki własnego zespołu. Pozwala na import i obróbkę plików mp3 oraz na eksport do wielu formatów (m.in. mp3, wav, aiff, ogg). Posiada wiele wbudowanych efektów i umożliwia korzystanie z wtyczek efektowych.

Instalacja
Skorzystaj z adresu: http://audacity.sourceforge.net/download/ i pobierz najnowszą wersję programu. Po wejściu na stronę, kliknij w link z logo Twojego systemu operacyjnego (np. Windows). Przejdziesz wówczas do widoku rekomendowanych instalacji – wybierz pierwszą (plik automatycznego instalatora Audacity w formacie EXE). Po zapisaniu pliku, kliknij w niego dwukrotnie i postępuj zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie komputera. Pobierz także właściwą wersję kodeka umożliwiającego poprawne zapisywanie i odtwarzanie plików w formacie MP3. Skorzystaj z adresu: http://lame1.buanzo.com.ar/ i pobierz plik EXE dla Twojego systemu operacyjnego. Po zapisaniu pliku, kliknij w niego dwukrotnie i postępuj zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie komputera.
Otwieranie pliku
Program jest typową aplikacją, pod systemem Windows. Otwieranie i zapisywania plików, odbywa się za pomocą menu Plik. Polskie menu jest sporym ułatwieniem dla początkujących użytkowników. Można otwierać pliki w programie, przeciągając ikony do programu, co może być wygodniejsze i szybsze.
Zapisywanie pliku
Podobnie jak otwieranie, system jest standardowy, wszystko znaleźć można w menu Plik, przy czym sposób zapisu jest mniej intuicyjny. Zapisanie pliku oznacza zapisanie projektu a nie utworu mp3. Aby to zrobić, należy wybrać odpowiednie z opcji Eksportu plików. Każda opcja eksportu do jednego rozszerzenia posiada dwie opcje, zapisu całości lub zapisu zaznaczonego fragmentu.
Widok programu
Okno programu bez wczytanego pliku, wygląda mało efektownie. Większość widoku to pusty obszar, który zapełni się tuż po wczytaniu pliku. Po wczytaniu pliku, w oknie programu, pojawia się ścieżka dźwiękowa, przedstawiająca rozkład dźwięku w czasie. Jednocześnie stają się aktywne opcje w menu głównym, które bez wczytanego pliku są niedostępne. Pasek narzędzi składa się w kilku elementów, mniej i bardziej przydatnych. Najistotniejsze to pasek nawigacji, zawierający przyciski służące do odtwarzania materiału. Znajdziemy tu podstawowe elementy takie jak rozpoczęcie i przerwanie odtwarzania, skok na początek i koniec pliku. Poniżej znajdują się suwaki dostosowania głośności, dla materiału w odtwarzaczu oraz głośność nagrywania bezpośrednio z mikrofonu. Z prawej strony, znajdziemy podstawowe narzędzia edycji materiału: kopiowanie fragmentu, wycinanie, usuwanie, wklejanie, oraz przyciski powiększenia i pomniejszenia zakresu ścieżki.
Wycinanie fragmentu ścieżki
Aby zapisać wybraną część utworu, wystarczy zaznaczyć fragment ścieżki, klikając i przeciągając myszką, po czym wybrać opcję: Eksportuj zaznaczenie jako… (wybrany format). Do oddzielnego pliku zostanie zapisany materiał, zaznaczony przez użytkownika. Jeśli zaś chcemy usunąć zaznaczony fragment, po jego zaznaczeniu wystarczy nacisnąć przycisk Delete. Jeśli chcesz dokładnie zaznaczyć fragment ścieżki do usunięcia, skorzystaj z opcji Narzędzie zbliżania (ikona lupy) widocznej w górnym menu przyborników, tuż obok przycisków odtwarzania –wybierz ją i skieruj kursor na ścieżkę.

Zwiększenie głośności
Jeśli pojawia się potrzeba zwiększenia głośności, np. przy dźwiękach nagrywanych przez dyktafon, zaznaczamy fragment ścieżki, który chcemy pogłośnić (lub cały zakres) i wybieramy opcję Wzmacniaj z menu.
Efekty.
Pojawi się wówczas okno opcji wzmacniania. Interesuje nas poziom wzmocnienia, mierzony w decybelach (dB). Wpisujemy w oknie wartość wzmocnienia, pamiętając, aby nie była ona kosmicznie wielka, wystarczą wartości od 2 do 10 dB. Od pewnego momentu, przycisk OK stanie się nieaktywny za sprawą zbyt wielkiego wzmocnienia, które spowoduje przycięcie aktualnej ścieżki ponad wartość domyślną. Warto pamiętać, że przycinając wykres ścieżki, tracimy drastycznie na jakości materiału i pojawia się w nim nieprzyjemne trzeszczenie. Jeśli jednak chcemy zezwolić na przycinanie wykresu, należy zaznaczyć opcję Allow clipping.
Zmiana prędkości
Nieczęsto dokonywana operacja, jednak warto o niej wspomnieć. Zmiany prędkości dokonujemy, zaznaczając fragment ścieżki i wybierając opcję.
Zmień prędkość z menu Efekty.
Okno przypomina wyglądem omawiane wyżej – znajdziemy tu pole do wpisania wartości przyspieszenia oraz pomocny suwak do zmiany tej wartości. W tym przypadku ogranicza nas tylko wyobraźnia, materiał poddany tej obróbce nie traci na jakości, chociaż niektórym może się tak wydawać. Przesuwając suwak w lewo (wartości ujemne), powodujemy zmniejszenie tempa utworu, oponując zwiększamy tempo (wartości dodatnie). Przycisk Podgląd służy do odsłuchania początku wybranego fragmentu, po wprowadzeniu zmian.
Nagrywanie głosu
Aby nagrywać dźwięk za pomocą zewnętrznego mikrofonu, wystarczy kliknąć na ikonę nagrywania w pasku narzędzi. Podczas nagrywania, pojawi się nowa ścieżka.
Zmiana wysokości
To rzadko używana funkcja, jednak warta opisania. Aby dokonać zmiany wysokości tonu, wybieramy opcję Zmień wysokość z menu Efekty. Pojawia się nieco bardziej rozbudowane narzędzie. Mamy kilka metod zmiany wysokości, możemy skorzystać z domyślnych ustawień gamy dźwiękowej lub zastosować się do ręcznych zmian, zależnych od procentowych wartości zmiany wysokości tonu. Można odsłuchać fragment ścieżki z wybranymi zmianami, klikając na przycisk Podgląd.
Krótka charakterystyka wybranych efektów dostępnych w menu Efekty
  • Bass Bost – wzmocnienie basów (określonej częstotliwości).
  • Click Removal – usuwa kliknięcia.
  • Echo – powtórne odtworzenie dźwięku, zanikające.
  • Fazer – narzędzie do edycji złożonych odgłosów (powoduje plaski [WET] lub uschnięcia [DRY]).
  • Filtr FFT – zmniejszenie db w sposób graficzny.
  • Kompresor – kompresor dynamiki (można w ten sposób wygenerować np. charakterystyczny sygnał początkowego włączenia urządzenia).
  • Korekcja graficzna – dokładniejszy filtr FFT wraz z kilkoma ulepszeniami.
  • Narastanie poziomu – pogłaśnianie w określonym czasie (wejście).
  • Normalizuj – powoduje ograniczenie db do -3.
  • Odszumiacz – usuwa szumy.
  • Odwróć w czasie – narzędzie odwracające dźwięk (zamienia przód z tyłem).
  • Odwróć w pionie – odwraca dźwięk w pionie ścieżki (nie zawsze słyszalna różnica).
  • Powtórz – echo natychmiastowe bez przyciszania.
  • Wahawah – latanie po kanałach (nie na MONO). W efekcie fragment dźwięku usłyszymy tylko w prawym głośniku.
  • Wzmacniaj – wzmacnia dźwięk o określoną ilość db.
  • Zmień prędkość – zmiana prędkości odtwarzania w %.
  • Zmień tempo – zmień prędkość.
  • Cross Fade In – wejście krzyżowe (z dźwięku).
  • Cross Fade Out – wyjście krzyżowe (z dźwięku).
  • Deley – powoduje edycję echa na zaawansowanym poziomie.
  • GVerb – efekt o wielu zastosowaniach (np. powoduje wrażenie dmuchania).
  • Hard Limiter – ustawia limity db i plaskania (WET).
  • High Pass Filter – ustawia limit (tzn. kasuje to co jest w limicie i poniżej).
  • Low Pass Filter – odwrotność High Pass Filter.
  • Tremolo – powoduje ustępy Hz w dźwięku, czyli np. z buczenia robi drapane buczenie.


Zadanie
Wykonaj film składający się z 15 klatek na temat "Moje miasto". Wykorzystaj efekty, które oferuje program Windows Movie Maker. Podłóż dźwięk poddany obróbce w programie Audacity.